مهار بار یکی از پرکاربردترین واژهها در صنعت باربری است. مهار بار به معنی تامین امنیت بار در حین حمل و جابهجایی آن است. بنابراین میتوان گفت که هدف از مهار ایمن بار جابهجایی بار بدون خسارت است. رعایت نکردن اصول بارگیری و مهار بار میتواند باعث آسیب دیدن بار، وسیله نقلیه، صدمات و تلفات جانی شود. بار آسیب دیده در مسیر احتمال خطر تصادف جادهای را افزایش داده و حتی میتواند باعث آسیب به محیط زیست شود. توجه به نحوه مهار بار چه در حمل و نقلهای شهری و چه در حمل و نقلهای جادهای بسیار اهمیت دارد.در ادامه با ما همراه باشید تا به این سوال پاسخ دهیم که هدف از مهار ایمن بار چیست.
آموزش مهار بار
یک مرحله قبل از آموزش مهار بار به راننده وسیله نقلیه و کارگران بارگیری، انتخاب وسیله نقلیه و تجهیزات بارگیری متناسب با نوع بار است. رعایت اصول بارگیری بر عهده کارگران بارگیری است. اما رعایت اصول رانندگی برای تامین امنیت بار وظیفه راننده ماشین سنگین است. این به این معناست که اگر تمام اصول استاندارد بارگیری رعایت شود، اما راننده وسیله نقلیه قوانین رانندگی را رعایت نکند، احتمال آسیب بار وجود دارد. رعایت اصولی که اینجا باهم مرور میکنیم، تا حد زیادی به مهار بار کمک میکند:
- انتخاب وسیله نقلیه متناسب با انواع بار
- وسیله نقلیه باربری باید از نظر اندازه (طول، عرض و ارتفاع) متناسب با بار بوده و از فضا و ظرفیت کافی برای جداسازی و حمل بار برخوردار باشد. انواع وسایل نقلیه باربری و کاربردشان:
- بارگیر اتاقدار: وسیله نقلیه با دیواره و کف بارگیر، مناسب حمل کالاهای بستهبندی شده و محصولات کشاورزی
- بارگیر بغلدار معمولی: وسیله نقلیه با دیوارههای کوتاه لولادار، مناسب هر نوع باری که دیوارها، تخلیه و بارگیری آنرا راحتتر کند.
- کامیون کمپرسی: وسیله نقلیه مجهز به جک بالا برنده برای تخلیه بار، مناسب کالاهای ساختمانی و معدنی.
- بارگیر بغلدار چادری: وسیله نقلیه مجهز به بارگیر با دیواره جانبی پوشیده شده با چادر، مناسب بارهای بستهبندی شده و منظم.
- بارگیر مسقف: وسیله نقلیه مجهز به بارگیر فلزی و غیر قابل نفوذ به وسیله آب، مناسب برای حمل مرسولههای پستی، دارو، مواد غذایی و غیره.
- بارگیر یخچالدار: وسیله نقلیه مجهز بارگیر با سیستم سردکننده، مناسب حمل بارهای فاسدشدنی.
- بارگیر مخزندار: وسیله نقلیه مجهز به مخزن استوانهای فلزی یا فایبرگلس برای حمل گاز، مواد شیمیایی و مشتقات نفتی.
- کمرشکن: وسیله نقلیه مجهز به بارگیر غیرثابت به شکل کفی و کم ارتفاع، مناسب حمل بارهای سنگین و غیرقابل تفکیک مثل ماشینآلات صنعتی.
- بوژی: وسیله نقلیه مجهز به بارگیر غیرثابت با محورهای متغییر دارای سیستم هیدرولیکی تنظیم بار برای حمل بارهای فوق سنگین و غیرقابل تفکیک.
- تفکیک بارها بر اساس جنس، شکل هندسی، ابعاد، وزن و خطرناک بودن
- دستهبندی بار بر اساس جنس
بارها در گروههای محصولات کشاورزی، فرآوردههای شیمیایی، مواد استخراج شده از معدن، ماشینآلات صنعتی، کاغذ و چوب، چرم و پوشاک، مواد غذایی فاسدشدنی و غیره تفکیک میشوند.
- دسته بندی کردن بار بر اساس شکل هندسی
شکل هندسی بار، روش بستهبندی و چیدمان آن را تعیین و امنیتش را تضمین میکند. نوع بارگیر بارهای مسطح، دارای گونی، کارتون، بار حجیم (ماشنآلات صنعتی اتومبیل و…)، فلهای (محصولات کشاورزی و معدنی) و بارهای متحرک (دام و طیور) با هم متفاوت است.
- دستهبندی بار بر اساس ابعاد و وزن
همه وسایل نقلیه سنگین باید قوانین مربوط به ابعاد و وزن بار در راههای کشور را رعایت کنند. ابعاد و وزن بار باید متناسب با نوع وسیله نقلیه و مشخصات فنی و زیر ساختهای راههای کشور باشد.
- دستهبندی بار بر اساس خطرناک بودن
بار خطرناک به باری گفته میشود که ذاتا برای سلامت و بهداشت انسان، حیوانات و محیط زیست خطرناک است. حمل و مهار بارهای خطرناک باید با رعایت قوانین و ضوابط حمل و نقل انجام شود.
- انتخاب سطح بارگیری صاف و بدون پستی و بلندی
برای جلوگیری از جابهجایی بار در مسیر، سطحی که بار روی آن قرار میگیرد، نباید شیبدار و ناهموار باشد.
- استفاده از طناب هدایت بار
طناب هدایت بار یا تسمه جغجغه یکی از ابزارهای پرکاربرد برای مهار بار روی وسایل نقلیه باربری است. از این ابزار برای بستن یا سفت کردن بار استفاده میشود تا از جابهجایی آن در مسیر جلوگیری شود.
- آموزش انواع گره به راننده و کارگران بارگیری
گرههایی که برای بستن بار استفاده میشوند بسته به شکل هندسی و جنس بار متفاوت هستند. به همین علت برای استفاده درست از طناب مهار بار باید رانندگان و کارگران بارگیری به انواع گره زدن مسلط باشند.
- پر کردن فضای خالی بین بار
شکل هندسی بعضی از بارها و بستهبندی آنها طوری است که فضای خالی بین آنها باقی میماند. اگر این فضاهای خالی با ابزارهای مخصوص پر نشوند، احتمال آسیب دیدنشان در اثر جابهجایی در مسیر زیاد است.
- قرینه و متقارن بودن بار
برای مهار بار، توزیع صحیح وزن آن روی وسیله نقلیه باربری ضروری است. بار متقارن باری است که نسبت بزرگترین بعد به کوچکترین بعد آن کمتر از ۴/۱ باشد. گفتن این نکته ضروری است که برای تامین امنیت بار، لازم است بعد از کشیدن ترمز شدید یا چرخش ناگهانی وسیله نقلیه، متقارن بودن بار مجددا بررسی و کنترل شود.
- توجه به مرکز ثقل بار
مرکز ثقل یک جسم نقطهای فرضی است که مجموع وزن جسم در این نقطه قرار گرفته و کلیه قوای جاذبه وارده از زمین در این نقطه متمرکز میشود. توجه به نقطه ثقل بار در بارگیری بسیار مهم است. در این حالت باید بار کمترین فاصله را از سطح جاده داشته باشد. سرعت وسیله نقلیهای که نقطه ثقل بارش در ارتفاع بالا است باید به هنگام دور زدن کم باشد تا از بروز حادثه جلوگیری شود.
هدف از مهار ایمن بار چیست؟ نحوه بارگیری، حمل و مهار ایمن بار
سه مرحله بارگیری، حمل و مهار بار در حفظ سلامت بار تا مقصد نقش کلیدی دارند. رعایت اصول بارگیری، استفاده درست از ابزارهای مهار بار و بارگیری امنیت بار را تضمین میکنند. ناامن بودن بار نه تنها باعث آسیب دیدن بار، بلکه منجر به خسارات جانی و محیط زیستی میشود. در این سه مرحله توجه به موارد زیر تا حد زیادی از بروز این آسیبها جلوگیری میکند:
- آشنایی با انواع بستهبندی متناسب با بار
- انتخاب وسیله نقلیه متناسب با نوع بار
- استفاده از تجهیزات بارگیری مناسب
- استفاده درست از تجهیزات مهار بار
- آموزش دادن اصول بارگیری و مهار بار به کارگران بارگیری
کلام آخر
اگر شما هم راننده یک ماشین سنگین هستید و شغلتان جابهجایی انواع بار از طریق جادههاست، حتما به استانداردها و اصول بارگیری توجه کنید تا بار خود را سالم به مقصد برسانید. عدم توجه به اصول بارگیری و استانداردهای مهار ایمن بار نه تنها باعث آسیب دیدن بار میشود، بلکه میتواند منجر به تصادفات جادهای و خسارتهای مالی و جانی هم شود. بنابراین در پاسخ به اینکه هدف از مهار ایمن بار چیست باید بگوییم جلوگیری از هزینههای ناشی از آسیب دیدن بار که میتواند روی شغل شما تاثیر بگذارد.
منابع : research.irantvto.، sarebanco