انسان سعی دارد با استفاده از کامپیوتر، زحمت خود را کمتر و کمتر کرده و عملکرد را به بالاترین سطح خود برساند. همه ما به خاطر داریم که زمانی پرداختهای بانکی، تنها با ایستادن در صفهای طولانی ممکن بود. در حال حاضر کمتر کسی از روش حضوری برای پرداخت قبوض یا موارد دیگر استفاده میکند. تکنولوژی در حال نفوذ به ابعاد مختلف زندگی انسان است و حملونقل هم از این قاعده مستثنی نیست. هر بندر بخشهای مختلفی دارد که در حال حاضر اکثرا توسط انسانها اداره میشوند. هوشمندسازی بنادر یعنی سپردن این بخشها به روندهای خودکار کامپیوتری و کاهش نیاز به دخالت انسان تا حد ممکن. در این مقاله قصد داریم ابتدا بندر هوشمند را بشناسیم و سپس تکنولوژیهای قابل استفاده در یک بندر هوشمند را یکییکی بررسی کنیم.
بندر هوشمند چیست؟
هوشمندسازی مفهومی است که رفتهرفته ابعاد مختلف زندگی انسان را در برمیگیرد. در همین دهه گذشته شاهد بودیم که فعالیتهای مختلفی مثل پرداختهای بانکی، تاکسی گرفتن، سفارش غذا و… تحت پوشش هوشمندسازی قرار گرفته و از حالت سنتی خارج شدند. بندر هوشمند بندری است که با بهرهگیری از تکنولوژی، بخشهای مختلف آن به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان اداره میشود.
در حال حاضر بنادر هوشمند محدودی در جهان وجود دارند که با استفاده از فناوریهایی مثل تحلیل دادههای بزرگ، فناوریهای دیجیتال، بلاکچین، رباتیک و اینترنت اشیا (IoT) کار میکنند. در این بندرها، حضور انسان صرفا به عنوان مهندس ناظر، اپراتور سیستمها، مدیریت کل یا مامور انتظامی مورد نیاز است و کارهایی مانند دریافت محموله، ثبت، بررسی و… توسط کامپیوتر انجام میشود. سامانههای آنلاین حمل و نقل بار (لینک شود به مقاله شماره ۲۷) هم فرایند دریافت، تحویل و پیگیری محمولهها را برای این چنین بنادری راحتتر میکند و به هوشمندسازی آنها کمک خواهد کرد. در ادامه قصد داریم فناوریهای مورد استفاده در این بندرها را معرفی کنیم.
فناوری های برتر قابل استفاده در بنادر کدام است؟
گفتیم که یک بندر هوشمند با استفاده از یک سری تکنولوژی (فناوری) و با کمترین نیاز ممکن به حضور انسان اداره میشود. در این بخش میخواهیم فناوری های برتر قابل استفاده در بنادر را دقیقتر بشناسیم. این فناوریها عبارتند از:
- اینترنت اشیاء (Internet of Things): اینترنت اشیا (IoT) یکی از مهمترین فناوریهای قرن جدید به حساب میآید. با این تکنولوژی امکان کنترل چندین دستگاه (در منزل، یخچال، ماشین یا ابزار آلات صنعتی) بهطور همزمان از طریق اینترنت به وجود میآید. برای استفاده از اینترنت اشیا در بنادر، لازم است حسگر و تراشهی مربوطه در دستگاهها جاسازی شود. دستیابی به این فناوری در بنادر در حال حاضر بسیار پرهزینه بوده و دور از دسترس به نظر میرسد. البته تعدادی از کشورهای پیشرفته مثل کانادا و آمریکا توانستهاند اینترنت اشیا را برای بهبود و هوشمندسازی بنادر خود بهکارگیرند. کاربردهای اینترنت اشیا در بندر عبارت است از:
- نظارت بر ابزار و تجهیزات بندر
- نظارت بر شرایط محیطی مثل دما و رطوبت
- بررسی RFID برای هر کانتینر و تایید محموله
- مهر و موم الکترونیکی و مشخص کردن زمان ورود به مقصد
- ردیابی محموله در مسیر
لازم به ذکر است که هر روز این فناوری در حال توسعه بوده و کاربردهای جدیدی برای آن کشف میشود. فهرستی که ارائه شد مربوط به کاربردهای فعلی اینترنت اشیا در بنادر کشورهای پیشرفته دنیا است.
- بلاکچین (Block-Chain): کسانی که در زمینه کریپتوکارنسیها (مثل بیتکوین) فعالیت کردهاند، حتما نام بلاکچین را شنیدهاند. این فناوری برای ایجاد یک کانال اشتراکگذاری اختصاصی داده بین دو یا چند شرکت کاربرد دارد. با فناوری بلاکچین میتوان انتقال دادهها را در حجمی بالا، با سرعت مناسب و امنیتی مثالزدنی انجام داد. با استفاده از بلاکچین میتوان از اطلاعات مربوط به معاملات انجام شده در بندر محافظت کرده و شفافیت و امنیت آنها را بالا برد. با بلاکچین دیگر مدارک کاغذی معنایی نخواهند داشت.
- تحلیل دادههای بزرگ (Big-Data Analytics): علم داده در حال حاضر به عنوان یکی از مهمترین زمینههای درسی و کاری در جهان شناخته میشود. متخصصان علوم داده با نوشتن الگوریتمهایی برای کار با دادهها، امکان استفاده از حجم زیاد داده برای بهبود سیستمهای موجود را فراهم میکنند. مثلا در یک بندر میتوان با بررسی دادههای موجود از مراحل بارگیری محمولهها، این روند را بهبود بخشید. تحلیل دادههای بزرگ در سالهای آینده تمام ابعاد زندگی انسان را تحت کنترل گرفته و بهبود میبخشد.
- علم رباتیک: کمتر کسی در دنیای امروز از کاربردهای صنعتی رباتیک بیخبر است. در حال حاضر رهبران صنعتها در جهان برای کارهایی مثل انبارداری از رباتها استفاده میکنند. رباتها ترکیبی از هوش مصنوعی، مهندسی برق، حسگرها و تواناییهای محاسباتی هستند که در انواع مختلفی به انسان خدمت میکنند. در حال حاضر جابهجایی و انبار کردن بار در بنادر بزرگ دنیا توسط رباتها انجام میشود.
- پهبادها: پهبادها هواپیماهای بدون سرنشینی هستند که در راستای اهداف مورد نظر برنامهریزی میشوند. با استفاده از پهبادها میتوان کار جابهجایی ابزار و محمولهها را انجام داد یا به عملیات نظارت کرد. گستردهترین استفاده در بین تکنولوژیهای جدید قابل استفاده در بندر هوشمند، مربوط به پهبادها میشود.
استفاده از تکنولوژیهای گفته شده در حال حاضر با توجه به هزینههای بسیار بالا به صورت گسترده ممکن نخواهد بود. اما پیشبینی میشود در سالهای آینده بنادر کشورهای مختلف، رفتهرفته به سمت هوشمندسازی حرکت کنند. چون که گذشت زمان همیشه باعث کاهش قیمت استفاده از یک تکنولوژی جدید میشود.
کلام آخر
بندر هوشمند بندری است که با ترکیبی از ماشینآلات، رباتها و اینترنت اداره میشود. در چنین بندری انسان تنها مشغول به انجام یکسری وظیفه محدود و عموما نظارتی (مثل اپراتور سیستم) است. هوشمندسازی باعث بالا رفتن دقت و بازدهی عملکرد میشود. در حال حاضر تکنولوژیهای مختلفی برای استفاده در بنادر و هوشمندسازی آنها در دسترساند. از مهمترین آنها میتوان به اینترنت اشیا، رباتیک و تحلیل دادههای بزرگ اشاره کرد. استفاده از این تکنولوژیها به علت هزینهها بسیار بالا هنوز به مقیاس جهانی نرسیده است. پیشبینی میشود با گذشت زمان، این تکنولوژیها قیمت قابلقبولتری پیدا کرده و از انحصار کشورهای پیشرفته (مثل آمریکا و کانادا) در بیایند. سامانههای حمل و نقل هوشمند همچون بارولاین هم گوشهای از صنعت حمل و نقل بوده که به هوشمندسازی دریافت و تحویل محولهها به بنادر کمک میکند.
سلام لطفا منابع این مطلب رو بفرمایید برای استفاده در پایان نامه میخوام