هرسال تعداد قابل توجهی کالا به وسیله حمل و نقل داخلی در کشور مبادله میشود. هدف از این مبادلهها برطرفکردن نیازهای گوناگون انسانها در مکانهای مختلف است. حمل و نقل موفق در کشور شرایط را برای ایجاد یک اقتصاد پایدار فراهم میکند. حمل و نقل در هر کشوری از اقدامات زیربنایی است و نقش مهمی را در چرخه تولید و مصرف ایفا میکند. با توجه به نظرات بعضی محققان بهبود وضعیت بخش حمل و نقل به خاطر رشد تولید است، ولی بعضی دیگر بر این باورند که یکی از دلایل رشد تولید، بهبود وضعیت حمل و نقل است. تصمیمگیری برای اینکه کدام شرایط گویای موقعیت درست است، واقعا مشکل بوده و امکانپذیر نیست. حمل و نقل داخلی به روشهای حمل و نقل جادهای، ریلی، هوایی، شهری و دریایی انجام میشود که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. همچنین وجود سامانه حمل بار شرایط را برای صاحبان کالا و رانندگان بسیار آسان کرده است. در این سامانه بعد از ثبت سفارش توسط صاحبان کالا، رانندگان با خودروهای مناسب برای حمل بار به آنها مراجعه میکنند. در ادامه همراه باشید تا بیشتر درباره قوانین و شرایط حمل و نقل داخلی در ایران به شما بگوییم.
قوانین حمل و نقل داخلی در ایران
۱. عملیات حمل و نقل داخلی فقط در صورتی انجام میشود که بر اساس قوانین مختص آن بارنامه صادر شود. تمام نسخههای بارنامههایی که توسط شرکتها و موسسات حمل و نقل صادر شدهاند باید تکمیل شوند و همچنین مندرجات آن از جمله کرایه حمل باید به طور دقیق با مفاد قراردادی که بین دو شرکت منعقد شده است، مطابقت داشته باشد.
۲. محل بارگیری میتواند مکانهای مختلفی مثل بندر، گمرک، انبار صاحب کالا، ایستگاه راهآهن، مکانهای متعلق به شرکت یا موسسه حمل و نقل یا مکان مورد نظر صاحب کالا باشد. بارگیری باید مطابق با تمام شرایط و ضوابط محدوده فعالیت جغرافیایی شرکت یا موسسه حمل و نقل از نظر بارنامه باشد.
۳. محل تخلیه بار میتواند بندر، گمرک، انبار صاحب کالا، ایستگاه راهآهن، مکانهای متعلق به شرکت و موسسات یا محل مورد نظر صاحب کالا باشد.
۴. حمل بار به صورت «زیرباری» و «روباری» با رعایت قوانین توزین و ظرفیت مجاز وسیله نقلیه و صدور مدارک لازم امکانپذیر است.
تبصره: اگر پس از بارگیری وسیله نقلیه باربری، حجم بارگیری مجاز وسیله نقلیه کامل نشود و به منظور کاملکردن ظرفیت قانونی بارگیری، وسیله نقلیه باربری مناسب دیگری استفاده شود، با توجه به آنکه بار بعدی روی بار قبلی قرار گیرد یا زیر آن، آن را روباری یا زیرباری مینامند.
۵. گرفتن پروانه عبور برای حمل محمولههای ترافیکی دلیلی برای نگرفتن بارنامه برای حمل محموله نیست.
۶. برای هر وسیله نقلیه باربری برون شهری حامل خردهبار، بدون توجه به بارنامههایی که مخصوص حمل خردهبار صادر شده است باید یک بارنامه داخلی مربوط به ماده دو قانون الزام شرکتها و موسسات به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه صادر شود.
تبصره: خردهبار شامل محمولهای است که به تنهایی حجم بارگیری یک وسیله نقلیه را کامل نکند.
۷. شرکتها و موسسات قانونی برای حمل و نقل داخلی کالا میتوانند برای حمل محمولهها از نرخ توافقی استفاده کنند که بر اساس شرایط قرارداد منعقدشده با صاحبان کالا است.
۸. با توجه به بارهای سنگین و سبک اگر ظرفیت کامیون از نظر طول و عرض و ارتفاع کامل شود و بار دیگری همراه آن حمل نشود، بدون توجه به وزن بار، برای پرداخت کرایه حمل و صادرکردن بارنامه، ظرفیت کامل کامیون ملاک است.
۹. میزان کارمزد (کمیسیون) شرکتها و موسسات حمل و نقل در مراکز جلفا، آستارا، بازرگان و بنادر انزلی، نوشهر، بوشهر، عباس، چاهبهار، امام خمینی، کنارک و در پایانههای عمومی با مراکز اعلام بار و نیز برای محمولههای کارخانههای سیمان، ذوبآهن، فولاد و قند و شکر و همچنین برای بارهای بخش دولتی ۳ درصد و برای بارهای بخش خصوص ۴ درصد نسبت به کل کرایه طبق قرارداد حمل است. برای سایر نقاط به ترتیب برای بارهای دولتی ۶ درصد و برای کالاهای بخش خصوصی ۷ درصد است. کارمزد خردهبار هم ۹ درصد محاسبه میشود.
۱۰. پرداخت کارمزد از طریق راننده یا صاحب کامیون به منظور خدمات ارائهشده توسط شرکت حمل و نقل انجام میشود.
۱۱. حق تمبر بارنامه ویژه خردهبار و عمدهبار باید توسط شرکت حمل و نقل پرداخت شود.
۱۲. حق بیمه تامین اجتماعی به عهده راننده یا مالک کامیون است که زمانی پرداخت میشود که بارنامه توسط شرکت حمل و نقل با توجه به قوانین و دستورالعملهای مربوط به مراجع ذیربط صادر شود.
۱۳. هزینه پایانههای عمومی از جمله پارکینگ، برگ نوبتدهی و حواله بارگیری، تمدید و تجدید آن را باید راننده یا مالک کامیون پرداخت کند و پرداخت هزینههای مربوط به عوارض شهرداری، هلال احمر و غیره و همچنین هزینههای مربوط به دیماند، باسکول، جرثقیل، لیفتراک، تخلیه و بارگیری بر عهده صاحب کالا است. در هر شرایطی شرکت حمل و نقل باید آن را تامین کرده، در بارنامه ذکر کند و حتما آن را پرداخت کند.
۱۴. هیچگونه وجهی نباید با عنوانهای پشت بارنامه، بارچینی، انعام دالانداری، گاراژداری، انبارداری از طرف موسسات و شرکتهای حمل و نقل داخلی و همچنین رانندگان دریافت شود.
۱۵. شرایط پرداحت حق توقف در ابتدا با توجه به توافق طرفین است و در غیر این صورت باید به مفاد این شرایط عمل کرد.
۱۶. هر گاه کامیون پس از صدور حواله بارگیری توسط شرکت حمل و نقل، به دلیل نبود امکانات لازم صاحب کالا یا به هر دلیل دیگری که راننده در آن بیتقصیر باشد، بیش از ۱۲ ساعت برای بارگیری معطل بماند، شرکت یا موسسه حمل و نقلی که کامیون را فرستادهاند، از طرف صاحب کالا موظف است به ازا هر ساعت مازاد بر ۱۲ ساعت اولیه حق توقف بارگیری را به راننده یا مالک کامیون پرداخت کند.
تبصره: میزان حق توقف بارگیری توسط کمیسیون فرعی شورای عالی هماهنگی ترابری کشور تعیین شده و توسط دبیر شورای عالی ابلاغ میشود.
۱۷. هرگاه کامیون مجبور شد پس از رسیدن به محل تخلیه بار به دلیل نبود امکانات صاحب کالا یا نماینده او یا به هر دلیل دیگری که راننده در آن بیتقصیر باشد، بیش از ۱۲ ساعت برای تخلیه بار معطل بماند شرکت یا موسسه حمل و نقلی که بار را فرستاده است وظیفه دارد به ازا هر ساعت مازاد بر ۱۲ ساعت اولیه به راننده یا مالک کامیون در محل تخلیه بار حق توقف پرداخت کند.
تبصره: اگر کامیون قبل از ساعت دو بعدازظهر روزهای کاری به محل تخلیه مراجعه کند، ملاک محاسبه حق توقف همان روز و اگر بعد از ساعت دو بعدازظهر به محل تحلیه برسد، ملاک محاسبه حق توقف روز کاری بعد است.
۱۸. مرجع تفسیر مفاد این شرایط، شورای عالی هماهنگی ترابری کشور است و در صورت بروز هر اختلالی در اجرای آن، طرفین میتوانند نظر سازمان حمل و نقل و پایانههای کشور را به عنوان برطرفکننده اختلاف بپذیرند.
شرکتهای حمل و نقل در ایران
شرکتها و موسسات حمل و نقل داخلی زیادی در ایران تاسیس شدهاند که به طور تخصصی و با مجوز در این زمینه فعالیت میکنند. همچنین این شرکتها انواع مختلفی دارند و هرکدام خدمات متفاوتی را ارائه میکنند. برای مثال بعضی شرکتها مسئولیت حمل اثاثیه منزل را بر عهده دارند، در صورتیکه بعضی دیگر فقط امور حمل بار بین شهری را انجام میدهند. بعضی از شرکتهای حمل و نقل داخلی به شرح زیر است:
- اتوبار آهنگ محلاتی (تهران)
- اتوبار سعادتآباد (تهران)
- سعادتآباد بار (تهران)
- باربری فاطمی (محدوده جنوب تهران)
- ایران بار جنوب (محدوده شهر ری)
- مهتاب بار (محدوده جنوب تهران)
- اتوبار یوسفآباد (مرکز تهران)
- آذرماشین (اصفهان)
- آبادان (اصفهان)
- آریا سپاهان (اصفهان)
- آزادمهر (اصفهان)
- آزادگان سپاه (اصفهان)
کلام آخر
بهطورکلی با توجه به گسترش نیازهای انسانها در طول زمان، در حال حاضر نیاز به حمل و نقل داخلی بیشتر از پیش احساس میشود. حمل و نقل کارآمد به رشد اقتصاد و تولید هر کشور کمک شایانی میکند، به همین دلیل باید بیشتر از پیش به بهبود و پیشرفت آن توجه کرد و اقدامات لازم را برای سهولت بیشتر انجام داد. خوشبختانه شرکتها و موسسات بسیار زیادی در این زمینه وجود دارند که خدمات خیلی مفیدی ارائه میدهند.
منبع: karkaf.blogfa ، hamlkala