جابهجایی بار مراحل مختلفی دارد که بستهبندی، انتخاب باربری مناسب، بارگیری، انتقال به مقصد و دیگر موارد را شامل میشود. در این فرایند، بستن بار دارای اهمیت بسیاری است. چرا که رعایت نکات ایمنی و روشهای مختلف مهار بار، کمک میکند تا از آسیب به افراد، کالاها و محیطزیست و همچنین ضرر و زیان مالی جلوگیری کنیم. اگر شما هم برای انتقال بار نگران این موضوع هستید و میخواهید بدانید که چگونه میتوان بار را مهار کرد تا از آسیبهای احتمالی جلوگیری کنیم، در ادامه همراه باشید تا درباره روش های مختلف بستن بار بیشتر به شما بگوییم.
چرا بستن اصولی و ایمن بار در حملونقل اهمیت دارد؟
ابتدا باید بدانیم اهمیت رعایت ایمنی در هنگام باربری چیست؟ بستن اصولی بار و حمل ایمن بار (لینک شود به مقاله شماره ۲۱) از ویژگیهای مهم یک شرکت حملونقل است. هدف از مهار بار این است که بستهها در سرعت بالا، هنگام ترمز گرفتن یا تغییر جهت جابهجا نشوند. قبل از شروع جابهجایی، شرکتهای حملونقل باید اطمینان حاصل کنند که بار به خوبی ایمن شده است، چرا که عدم رعایت نکات ایمنی میتواند باعث آسیب دیدن کالا یا حتی افراد شود. مثلا اگر برای جابهجایی از کامیون استفاده میکنیم، اگر بار به خوبی مهار نشده باشد ممکن است کالاها در طول مسیر به سمت در سقوط کند و زمانی که کسی در کامیون را باز میکند، بستهها به روی او بیافتد و منجر به آسیب دیدن او شود. حتی اگر کسی آسیب نبیند، محتوای بستهها ضربه دیده و باعث خسارت مالی میشود.
همچنین اگر محموله شامل مواد دارویی، شیمیایی و مانند آن باشد، رعایت نکردن اصول مهار بار میتواند باعث رها شدن یا نشتی این مواد در طبیعت شود و احتمال آسیب رسیدن به محیط زیست به وجود میآید. به همین دلیل آموزش مهار بار از اهمیت ویژهای برخوردار است.
روش های مختلف بستن بار و مهار آنها
یکی از رایجترین روشهای انتقال بار، استفاده از کامیونهای باربری است که در جابهجایی داخل شهری و بین شهری کاربرد دارد. بسیاری از افراد این روش را برای حمل کالا انتخاب میکنند. علاوه بر آن از قطار، کشتی و هواپیما هم برای جابهجایی کالا در داخل یک کشور یا در سطح بینالمللی استفاده میشود.
روشهای متفاوتی برای رعایت ایمنی در حمل بار وجود دارد که با توجه به شرایط و وسیله مورد استفاده، به کار میروند. بیشتر اوقات این روشها به صورت ترکیبی کاربرد دارند. از روش های مختلف بستن بار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مهار کردن و ایجاد مانع
ایجاد مانع از روشهایی است که در آن با استفاده از تختههای چوبی و نوارهای فلزی، بستهها را در جای خود ثابت میکنند تا در طول مسیر تکان نخورند و جابهجا نشوند. گاهی از نمونههای پلاستیکی این نوارها هم استفاده میشود.
- استفاده از چفت و بست
بسته به نوع محموله و خودروی مورد استفاده برای باربری، میتوان پیچها و میخهای بزرگی را برای محکم کردن بار به کار برد. این چفت و بستها ممکن است روی خود بار یا روی تختههایی چوبی نصب شوند.
- پر کردن فاصله بین کالاها
در این روش فضای خالی بین کالاها با استفاده از مواد ارزان و زائد ماننده تخته یا خرده چوب، پلاستیک و کاغذ دورریز پر میشود تا از تکان خوردن آنها در هنگام جابهجایی جلوگیری شود.
- تسمهبندی کردن
تسمه ممکن است از جنس استیل، پلی استر، پلی پروپلین، نایلون، کاغذ یا کامپوزیت باشد. جنس تسمه مورد استفاده به شرایط و نیاز افراد بستگی دارد. در انتخاب نوع آن باید توان، کشسانی و قابلیت ارتجاع، میزان مقاومت آن در شرایط مختلف، استفاده راحت، ایمنی و قیمت آن را در نظر داشت.
این روش باید با توجه به استانداردهای تعیین شده انجام شود. در هنگام استفاده از انواع تسمه، به خصوص تسمههای فلزی، باید دقت لازم را داشت، چرا که احتمال آسیبدیدگی وجود دارد.
- طناب پیچ کردن
طناب پیچ کردن به منظور به حداقل رساندن تکانهای بار در حین جابهجایی صورت میگیرد. در این روش، علاوه بر طناب میتوان از موارد دیگری مانند کابل، زنجیر، تسمه و تور هم استفاده کرد.
- کیسههای پرکننده فضای خالی
این کیسهها، که به آنها کیسه هوا هم گفته میشود، جهت ثابت نگه داشتن کالاها در هنگام باربری مورد استفاده قرار میگیرند. درون این کیسهها پر از هوا است و آنها را به کمک تسمه یا طناب در فضای خالی بین کالاها محکم میکنند. این روش علاوه بر کامیون، در جابهجایی دریایی و ریلی هم مورد استفاده قرار میگیرد.
برخلاف روش تسمهبندی کردن یا طناب پیچی که معمولا برای کالاهایی با شکلهای متفاوت و غیرهمسان استفاده میشود، کاربرد کیسههای هوا بیشتر برای بارهایی شامل کالاهای با شکل یکسان است. مانند جعبههای مواد غذایی یا نوشیدنی، دارو، وسایل الکترونیکی و… که ثابت ماندن آنها در هنگام انتقال بار هم از اهمیت بالایی برخوردار است.
- محکم کردن
ایمن کردن کالاهای سنگین، یا بارهایی با شکل مدور (مانند تنه درختان) میتواند سخت باشد. یکی از بهترین راههای مهار این محمولهها، این است که به کمک نوار، طناب یا زنجیر آنها را به خود کامیون حمل بار محکم کنیم. نوارهایی از جنس برزنت هم به همین منظور تولید میشود که از مقاومت و توان لازم برای ایمنسازی و ثابت نگه داشتن کالا در طول مسیر برخوردارند.
انواع تجهیزات باربرداری
در امر باربرداری، تجهیزات مختلفی به کار میرود که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.
جرثقیل: جرثقیل وسیلهای برای بلند کردن و جابهجایی بارهای سنگین است که از زمانهای بسیار دور، در تمدنهای کهن مورد استفاده قرار میگرفت. در قدیم جرثقیلها توسط نیروی انسان یا حیوان به حرکت درمیآمدند اما در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی نمونههای ماشینی آن اختراع شده است که به وسیله نیروی برق کار میکند.
جرثقیل انواع متفاوتی دارد و در صنعت بسیار مورد استفاده قرار میگیرد. بیشترین کاربرد آن در پروژههای عمرانی است اما در باربرداری هم کاربرد دارد. جرثقیل بهترین وسیله برای جابهجایی کالاهای سنگین یا بارهای بزرگ است و در انتقال بارها از بندرگاه به کشتیهای باربری کاربرد دارد.
لیفتراک: این وسیله یکی از پرکاربردترین تجهیزات باربرداری است. لیفتراک چنگالی دارد که به وسیله آن بار را از زمین بلند کرده و به محل مورد نظر منتقل میکند. لیفتراک در کارخانهها، انبارها، فروشگاهها و… وسیلهای ضروری است و به کار جابهجایی کالاها سرعت میبخشد. لیفتراک انواع مختلفی دارد و ممکن است ماشینی باشد که توسط راننده یا از راه دور هدایت شود. لیفتراکهای دستی هم وجود دارند که به وسیله نیروی انسانی به حرکت درمیآیند.
میز بالابر: وسیلهای کاربردی در صنعت است که در زمینه باربرداری هم مورد استفاده است. این وسیله در هنگام بارگیری و تخلیه بار نقش یک همسطح کننده را ایفا میکند.
بالابر هیدرولیکی: این بالابرها برای جابهجایی کالا در بین طبقات کاربرد دارد و به دلایلی مانند اشغال فضای کم، امنیت مناسب، هزینه به صرفه، درصد خرابی کم و… در کارخانهها، انبارها و فروشگاهها مورد استفاده قرار میگیرند.
چرخ دستی: وسیلهای مناسب برای جابهجایی جعبه، چمدان یا کالاهای سبکتر است که به وسیله انسان به حرکت درمیآید. وسیله سادهای که دارای دو چرخ، دو دسته و قسمتی برای قرارگیری بار است که در انبارها، فروشگاهها، ایستگاههای قطار و فرودگاهها برای جابهجایی بار از آن استفاده میشود.
پالت: پالت سازهای مسطح است که به کار حملونقل بار کمک میکند. پالتها معمولا از جنس چوب هستند اما نوع فلزی و پلاستیکی آن هم تولید میشود. پالت جهت ایمنسازی به کار میرود تا در هنگام باربرداری از بار پشتیبانی کند.
کلام آخر
هر روزه در تمام دنیا، کالاهای زیادی در بندرگاهها، فرودگاهها، ایستگاههای قطار، انبارها، و حتی کوچه و خیابانهای سطح شهر بارگیری و جابهجا میشود. آشنایی با روش های مختلف بستن بار ، آموزش مهار بار و توجه به توصیههای مهم برای رانندگی (لینک شود به مقاله شماره ۱۶)، به افرادی که در زمینه باربرداری و حملونقل مشغول هستند کمک میکند تا آسیبهای مالی و جانی را کاهش دهند.
منبع : en.wikipedia ، fa.wikipedia