شرایط محیط کار بعضی از مشاغل، استانداردهای کافی را ندارد و به گونه‌ای است که سلامتی کارگران و کارمندان را به خطر می‌اندازد. افرادی که در این مشاغل فعالیت می‌کنند، لازم نیست ۳۰ سال کامل بیمه پرداخت کنند، طبق قانون سختی کار می‌توانند زودتر هم بازنشسته شوند تا سلامت‌شان بیش از اندازه به خطر نیفتد. افرادی که به عنوان راننده فعالیت می‌کنند، سختی‌های زیادی را تحمل می‌کنند و علاوه بر مشکلات جسمی با نگرانی‌هایی برای سلامت کالا، به موقع تحویل دادن آن و بسیاری موارد دیگر هم مواجه می‌شوند. البته بیمه‌های مختلفی وجود دارد که با هدف کمتر کردن نگرانی‌های آن‌ها ایجاد شده‌اند مانند بیمه باربری ترانزیت (لینک شود به مقاله شماره ۱۷)، بیمه بدنه، بیمه رانندگان و دیگر انواع بیمه. هزینه بیمه راننده توسط رانندگان پرداخت می‌شود، اما هزینه بیمه باربری ترانزیت توسط فرستنده پرداخت می‌شود تا اگر محموله آسیب دید، خسارت آن قابل جبران باشد. اما در عمل این بیمه‌ها هم تاثیر زیادی در کاهش سختی شغل رانندگی ندارند. در ادامه بررسی می‌کنیم که قوانین و شرایط سختی کار رانندگان چگونه است و آیا رانندگان مشمول قانون سختی کار می‌شوند یا خیر؟
آیا رانندگان هم مشمول قانون سختی کار می‌شوند؟
شرایط شغلی رانندگان به گونه‌ای است که اکثر آن‌ها با بیماری‌های جسمی و روحی زیادی مواجه می‌شوند. عوارض ناشی از کم خوابی یا بی‌خوابی، تغذیه نامناسب، اضطراب و نگرانی‌های فراوان، گرفتگی‌های عضلانی، کمر درد و گردن درد، ضعف قدرت بینایی و شنوایی و بسیاری مشکلات دیگر سلامت آن‌ها را تهدید می‌کند. قانون سختی کار رانندگان و بازنشسته شدن آن‌ها زودتر از موعد مقرر می‌تواند مشکلات رانندگان را کاهش دهد. اما به دلیل فراهم نبودن شرایط، هنوز این قانون به تصویب نرسیده است.
شغل کدام یک از کارمندان سخت و زیان‌آور به شمار می‌رود؟
سختی کار زمانی ایجاد می‌شود که عوامل شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی و مکانیکی یک شغل در حد استاندارد نباشد و ناراحتی و فشاری بیش از توانایی کارکنان به آن‌ها وارد شود. در بعضی از موارد با استفاده از امکانات فیزیکی، بهداشتی و غیره می‌توان سختی کار را کاهش داد. اما گاهی تغییر دادن محیط کار و استفاده از امکانات هم موثر واقع نمی‌شود. پس نیاز به وضع قوانینی خاص در این زمینه است تا بتوان به وسیله آن از کارگران و کارمندان حمایت کرد. بر اساس آنچه که توضیح دادیم، می‌توان مشاغل را به دو دسته تقسیم کرد:
- مشاغل گروه الف: زمانی که می‌توان در محیط کار و فرایند انجام کار تغییرات فیزیکی و شیمیایی ایجاد کرد و سختی آن را کاهش داد.
- مشاغل گروه ب: مشاغلی که با ایجاد تغییرات هم باز هم سختی خود را حفظ می‌کنند و می‌توانند سلامت جسمی و روحی افراد را به خطر بیاندازند. برای مثال رانندگی، کار در معدن، حفر قنات و چاه، غواصی در فشار زیاد، آتش‌نشانی و دیگر فعالیت‌های مشابهاز مشاغل گروه ب محسوب می‌شود.
محاسبه سختی کار رانندگان در قانون کار وابسته به چه شرایطی است؟
اگر قانون سختی کار رانندگان تصویب شود، حق بیمه‌ای که آن‌ها باید پرداخت کنند هم افزایش می‌یابد. در این صورت، آن‌ها باید مبلغ زیادی را ماهانه برای بیمه پرداخت کنند و از نظر اقتصادی فشار زیادی به آن‌ها وارد می‌شود. وضعیت برای رانندگانی هم که خودشان مالک ماشین هستند و وابسته به شرکت یا نهادی خاص نیستند، بدتر می‌شود و آن‌ها هم باید مبلغ قابل توجهی را پرداخت کنند.
در حال حاضر میزان کسب درآمد رانندگان کاهش یافته است و با تصویب قانون سختی کار زمان کار کردن‌شان هم کاهش می‌یابد. در نتیجه میزانی از درآمد را هم این‌گونه از دست می‌دهد و همان‌طور که در بخش قبل هم اشاره کردیم مجبور می‌شوند حق بیمه بیشتری پرداخت کنند. ایجاد چنین شرایطی قطعا نمی‌تواند به نفع رانندگان باشد، چرا که از نظر اقتصادی سختی و فشار زیادی را به آن‌ها تحمیل می‌کند. یعنی در ازای اینکه بتوانند بعد از ۲۰ تا ۲۵ سال بازنشسته شوند، مجبورند فشار زیادی را در دوران کار کردن خود تحمل کنند.
راه‌حلی که برای این مشکل پیشنهاد شده این است که برای تصویب قانون سختی کار رانندگان ابتدا باید کارفرمای هر راننده به طور واضح مشخص شود. این کارفرماها می‌توانند شرکت‌ها، بخش خصوصی، بخش دولتی یا اشخاص حقیقی باشند. شرایط رانندگان خودفرما هم باید بررسی شود تا تصمیم مناسبی برای آن‌ها گرفته شود. چرا که رانندگان خودفرما، کارفرمایی ندارند و اگر هم داشته باشند، معمولا کارفرماها رانندگان را مشمول قانون کار نمی‌دانند. پس باید به طور ویژه شرایط رانندگان خودفرما را بررسی کرد. در نهایت وقتی سیستمی طراحی شود که همه رانندگان کارفرما داشته باشند، می‌توان قانون سختی کار را برای آن‌ها محاسبه کرد.
آیا بیمه رانندگان، سختی کار را جبران می‌کند؟
رانندگی جز مشاغل سخت محسوب می‌شود که هم سلامت جسمانی و هم سلامت روحی رانندگان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. رانندگان هنگام جابه‌جایی کالا و انتقال مسافران، هر لحظه با خطرات مختلفی مواجه می‌شوند. همچنین رانندگی در شرایط آب‌وهوایی بد مثل مه، برف، باران، گرد و غبار خطرات و شرایط خاص خودش دارد و هر لحظه ایمنی و سلامت رانندگان را به خطر می‌اندازد. به همین خاطر بیمه رانندگان باید به گونه‌ای باشد که در صورت بروز حادثه به خوبی شرایطی را برای جبران خسارت‌های وارده فراهم کند.
اما در واقعیت بیمه رانندگان به خوبی از آن‌ها حمایت نمی‌کند. برای مثال، هزینه‌‌هایی که رانندگان برای تعمیر خودرو و برطرف کردن نواقص فنی آن می‌پردازند، مبالغ زیادی است. به همین خاطر از لحاظ مالی توانایی ندارند به وضعیت سلامتی خود به خوبی رسیدگی کنند، چرا که بیمه آن‌ها برای هزینه‌های درمان‌شان کافی نیست و سختی کار رانندگان را جبران نمی‌کند. پس آن‌ها هم نمی‌توانند به سلامت خود اهمیت دهند.
در این شرایط اکثر رانندگان با مشکلات جسمانی فراوانی مواجه می‌شوند. این امر می‌تواند بسیار خطرناک باشد. چرا که رانندگان مسئول ایمنی و حفظ جان سرنشینان هستند. اگر هنگام رانندگی با مشکل جسمانی مانند سکته قلبی و گرفتگی رگ‌ها مواجه شوند، نتایج بسیار زیان‌باری به وجود خواهد آمد و می‌تواند باعث تصادف و مرگ بسیاری از افراد شود. پس این طور که مشخص است بیمه رانندگان و همین‌طور بیمه رانندگان سنگین کارایی کافی را ندارد و نمی‌تواند سختی کار آن‌ها را جبران کند. بهتر است بیمه رانندگان به گونه‌ای باشد که به خوبی از آن‌ها حمایت کند و از بروز حوادث خطرناک جلوگیری کند.
البته بیمه‌هایی مانند بیمه باربری ترانزیت هم وجود دارند که می‌توانند خطرات شغل رانندگی را کاهش دهد، اما باز هم هزینه‌های زیادی را برای رانندگان ایجاد می‌کنند.
کلام آخر
با وجود اینکه رانندگی سختی‌های زیادی دارد و از لحاظ جسمی و روحی، رانندگان فشار زیادی تحمل می‌کنند اما متاسفانه هنوز قانون سختی کار رانندگان تصویب نشده است. موارد زیادی وجود دارد که مانع تصویب این قانون می‌شوند. یکی از این موارد این است که با تصویب این طرح رانندگان باید مبلغ بیشتری برای بیمه خود بپردازند و با در نظر گرفتن درآمد رانندگان، پرداخت مبلغ اضافی می‌تواند مشکلات اقتصادی زیادی برای آن‌ها ایجاد کند. اما اگر هر یک از رانندگان برای خود کارفرمایی داشته باشند و مبلغ اضافی بیمه توسط آن‌ها پرداخت شود، این مشکل حل خواهد شد و تلاش‌ها برای تصویب قانون سختی کار برای رانندگان یک گام به جلو می‌رود.
منبع : bazresikar ، tinn news