18بارگیری و تخلیه بار یکی از بخش‌های بسیار مهم و متداول در کسب و کارهای تولیدی کوچک و بزرگ است، به همین دلیل اگر اصول بارگیری در نظر گرفته نشود کارگران و بار دچار خسارات جدی می‌شوند. چرا که احتمال آسیب‌پذیری کارگران و بار در مراحل بارگیری و تخلیه ماشین‌های سنگین بسیار رایج است و می‌تواند منجر به سقوط بار، رها شدن کالاها در جاده‌ها و دیگر موارد شود. در ادامه با ما همراه باشید تا به شما نکات مهمی را درباره اصول بارگیری ماشین‌های سنگین بگوییم.
ایمنی تخلیه و بارگیری چرا اهمیت دارد؟
تخلیه بار و بارگیری می‌توانند فعالیت‌های بسیار خطرناکی باشند و منجر به خسارات جانی و مالی زیادی شوند. واژگونی بارهای سنگین، برخورد وسیله نقلیه در حال جابه‌جایی با کارگران و کار در ارتفاع می‌تواند منجر به جراحت جدی یا حتی مرگ شود. برای جلوگیری از چنین خسارت‌هایی لازم است ایمنی تخلیه و بارگیری را جدی بگیرید.
اصول بارگیری و تخلیه بار که باید بدانید
رعایت نکردن اصول بارگیری، سالانه منجر به حوادث جبران ناپذیری حین بارگیری و تخلیه بار می‌شود. توجه به اصولی مثل استاندارد بودن محیط بارگیری، میزان و نحوه چیدمان بار روی وسیله نقلیه و در نظر گرفتن نقطه ثقل بار، بسیار مهم است. در اینجا به بررسی دقیق‌تر بعضی از این اصول می‌پردازیم.
- قبل از تخلیه و بارگیری از توقف و ترمز کامل کامیون مطمئن شوید
مهم‌ترین مرحله قبل از تخلیه و بارگیری اطمینان حاصل کردن از توقف کامل کامیون است. راننده ماشین سنگین باید قبل از شروع فعالیت، از ترمز کامل آن مطمن شود.
- محل تخلیه بار یا بارگیری باید دارای نور کافی باشد
نور محیط که کارگران در آن بارگیری یا بار را تخلیه می‌کنند باید استاندارد و کافی باشد. کم نوری و تاریکی عامل بعضی از حوادث در حین بارگیری است، چرا که کارگران در تاریکی دچار خطای دید می‌شوند.
- محل تخلیه بار و بارگیری باید عاری از عوامل خطرزا باشد
محیط بارگیری باید عاری از عوامل خطرزا مثل گودال‌ها باشد. چرا که این عوامل می‌توانند احتمال بروز حوادث را افزایش دهند. نادیده گرفتن یا بی‌اهمیت دانستن این خطرات می‌تواند موجب آسیب فیزیکی جدی در کارگران شود.
- محل تخلیه بار یا بارگیری باید فاقد ترافیک باشد
لیفتراک یکی از ابزارهای ضروری بارگیری و تخلیه‌بار در ماشین‌های سنگین است. اما بی‌نظمی رفت‌وآمد آن‌ها در محل بارگیری می‌تواند موجب آسیب کارگران شود. وضع قوانینی برای لیفتراک‌ها مثل حرکت در مسیر مشخص می‌تواند از بروز چنین حوادثی جلوگیری کند. رفت‌وآمدهای غیرضروری کارگران و پرسنل هم می‌تواند باعث حواس‌پرتی راننده لیفتراک و منجر به حادثه جدی شود.
- از ایمنی بارها بعد از بارگیری و قبل از حرکت ماشین سنگین مطمئن شوید
تا زمانی که بار ایمن نباشد، فرآیند بارگیری کامل نمی‌شود. اگر در مرحله بارگیری سهل‌انگاری صورت بگیرد، بارها در مسیر جابه‌جا می‌شوند. این جابه‌جایی می‌تواند باعث آسیب به راننده، کارگران تخلیه بار و حتی خود بار شود. برای جلوگیری از حادثه لازم است قبل از حرکت کامیون، بار بررسی نهایی شود.
- آموزش روش‌های صحیح حمل بار به کارگران
برای جلوگیری از آسیب‌های بدنی، مثل آسیب ستون فقرات و گرفتگی عضلات، لازم است آموزش‌های لازم را به کارگران بارگیری بدهید. کارگران باید بدانند که قبل از بلند کردن بار، وزن و شکل آن را در نظر بگیرند و هنگام بلند کردن بار عضلات مرکز بدنشان (شکم) را به جای عضلات کمر و پا درگیر کنند. برای جلوگیری از آسیب باید به جای خم کردن کمر با باسن و زانو خم شوند. به آن‌ها تاکید کنید که از حمل کردن درب و پوشش جعبه بار یا خود بار روی سرشان خودداری کنند.
روش های مختلف بستن بار و اصول بارگیری
تولیدکنندگان معمولا مسئول بسته‌بندی بار هستند. بسته‌بندی محصول بسته به ماهیت، حجم و روش حمل و نقل متفاوت است. معمولا از روش‌های زیر برای بسته‌بندی بار استفاده می‌شود:
- بسته‌بندی در کیسه یا پاکت
از بسته‌بندی‌های پاکتی برای نگه داشتن کالا در یک قالب ثابت استفاده می‌شود، اما این نوع بسته‌بندی کالا را در برابر فشار خارجی حفظ نمی‌کند. بسته‌بندی کیسه‌ای یا پاکتی مناسب‌ترین روش بسته‌بندی برای محصولاتی مثل کودها، غلات (برنج، ذرت، گند و غیره)، دانه‌ها، میوه‌های خشک، شکر، نارگیل، قهوه، سبزیجات خشک، گوشت منجمد، آرد، نمک، شن، ماسه‌های معدنی، شیر خشک و غیره هستند.
- کارتن
کارتن از نظر اقتصادی و کارایی برای بسته‌بندی بسیار مناسب است. با وجود ارزان بودنشان، این نوع بسته‌بندی در مقابل خطرات طبیعی که در حین حمل و نقل رخ می‌دهد مقاوم هستند. این نوع از بسته‌بندی بهترین انتخاب برای حمل بار (در صورت شکننده نبودن) در ماشین‌های سنگین کانتینردار است. اما در مواردی که بار برای رسیدن به مقصد نهایی در دو مرحله بارگیری و تخلیه می‌شود؛ برای مثال از کامیون تخلیه و مجددا در کشتی بارگیری می‌شود، لازم است که کارتن‌ها روی پالت قرار بگیرند تا در اثر این جابه‌جایی‌ها آسیب نبیند. با این وجود باید توجه کنید که جنس و اندازه کارتن را متناسب با نوع بار انتخاب کنید.
- جعبه‌های چوبی
جعبه‌های چوبی نسبت به دیگر روش‌ها مقاومت بیشتری دارد. اما به دلیل گران بودن چوب نسبت به کارتن قیمت بالاتری دارد. این نوع بسته‌بندی برای کالاهای حساس نسبت به رطوبت، گرما و ضربه مناسب است. انواع مختلفی از جعبه‌های چوبی وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها نوعی است که از تخته سه‌لایه ساخته شده است.
- صندوق چوبی
صندوق چوبی شبیه به اسکلت جعبه چوبی است که معمولا برای بارهایی که به حداقل نوع بسته‌بندی برای حمل و چیدمان نیاز دارند، استفاده می‌شود. صندوق‌های چوبی اغلب برای حمل قطعات بزرگ صنعتی استفاده می‌شوند. اما بعضی مواقع برای محافظت بیشتر از بار با بسته‌بندی دارای کارتن هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- بشکه
بشکه بسته‌بندی رایج برای حمل مایعات مثل مواد شیمیایی، مواد شوینده، لاتکس، انواع روغن، رنگ و بعضی مواد جامد مثل پودرها، گرانول، سیمان، بعضی از سنگ‌های معدنی و ضایعات فلز است.
- بسته‌بندی شیرینک(Shrink Wrapping)
شیرینک نوعی بسته‌بندی است که از طریق پوشش نایلونی برای ثابت نگه داشتن بارهایی مثل کیسه‌های مواد پودری که به راحتی روی پالت قرار نمی‌گیرند استفاده می‌شود. زمانی که لازم است تعدادی بسته کیسه‌ای جابه‌جا شوند، آن‌ها را روی هم چیده و توسط ورق پلی‌اتیلن می‌پوشانند. سپس این مجموعه را از یک تونل حرارتی عبور داده تا با آب شدن ورق پلی‌اتیلن، کیسه‌ها در یک بسته واحد محکم شوند. نهایتا این بسته واحد برای حمل روی پالت قرار می‌گیرد.
آشنایی با تجهیزات بارگیری
استفاده از ابزار مناسب شرط انجام صحیح هر کاری است. تجهیزات مناسب و تخصصی برای بارگیری و تخلیه بار این کار را نه تنها ساده کرده، بلکه از بسیاری از خسارات جانی و مالی جلوگیری هم می‌کند. با کمک تجهیزات بارگیری، احتمال آسیب در جابه‌جایی بارهای سنگین و بزرگ کم شده و در مصرف زمان هم صرفه‌جویی می‌شود. بعضی از تجهیزات تخصصی بارگیری را اینجا به شما معرفی می‌کنیم:
لیفتراک (Lift Truck)
یکی از ابزارهای پرکاربرد و مهم در بارگیری و تخلیه بار لیفتراک است که به اسم فورک‌تراک (Fork Truck) هم شناخته می‌شود. سازه چنگالی شکلی که در قسمت پایین و جلوی لیفتراک قرار دارد برای بلند کردن و جابه‌جا کردن بار طراحی شده است. لیفتراک برای جابه‌جایی بار در مسیرهای کوتاه (بین انبار تا کامیون یا برعکس) استفاده می‌شود.
هندتراک (Hand Truck)
هندتراک یکی از تجهیزات بارگیری با دسته بلند و دو چرخ است که برای حمل جعبه و کارتن مورد استفاده قرار می‌گیرد. بلند کردن و جابه‌جایی جعبه‌های سنگین با هندتراک نه تنها بسیار راحت‌تر است، بلکه از آسیب‌های جسمی جدی کارگران هم جلوگیری می‌کند. اکثر هندتراک‌ها به شکل ال انگلیسی (L) هستند و زیر آن یک طاقچه صاف برای قرار گرفتن بار و دو چرخ بزرگ برای حفظ تعادل آن قرار دارد.
پالت
پالت سازه‌ای مستطیل شکل و مسطح است که بار روی آن قرار می‌گیرد. پالت چوبی در باربری رایج‌تر است، اما بعضی مواقع از جنس پلاستیکی و فلزی آن هم استفاده می‌شود. از پالت معمولا برای قرار دادن چندین محصول و چفت و بست کردن آن‌ها استفاده می‌شود. قابل حمل بودن پالت توسط چنگال‌های لیفتراک، فرآیند بارگیری و تخلیه بار را سریع‌تر می‌کند.
رمپ
رمپ سطح شیب‌داری است که سطح زمین را به داخل کانتینر وصل می‌کند. در شرایطی که فضای اطراف کامیون برای تخلیه بار یا بارگیری کافی نباشد، از رمپ استفاده می‌شود تا لیفتراک بتواند بار را مستقیما از داخل انبار به داخل کانتینر ببرد یا برعکس. رمپ‌ها بسته به نوعشان تحمل وزن و شیب‌های متفاوتی دارند. بعضی از رمپ‌ها تحمل وزن لیفتراک را ندارند، در این موارد از هندتراک برای انتقال بار به داخل ماشین سنگین استفاده می‌شود.
طناب هدایت بار
هدف از اجرای ایمنی بار، جلوگیری از خطرات جانی، زیان‌های مالی و زیست محیطی است. طناب هدایت بار یا تسمه جغجغه یکی از ابزارهای پرکاربرد برای مهار بار روی وسایل نقلیه باربری است. از این ابزار برای بستن یا سفت کردن بار استفاده می‌شود تا از آسیب آن در مسیر به سمت مقصد جلوگیری شود. طناب هدایت بار از مواد منعطف و ارتجاعی ساخته شده است، به همین دلیل نگران آسیب دیدن بار نباشید.
کلام آخر
همان‌طور که در این مقاله اشاره کردیم، بستن صحیح بار و استفاده از روش‌های استاندارد بارگیری و تخلیه بار می‌تواند از خسارت‌های جانی و مالی جلوگیری کند. چرا که اگر بار به درستی در کامیون و دیگر ماشین‌های سنگین قرار بگیرد، نه تنها در طول مسیر آسیب نمی‌بیند، بلکه زحمت کارگران برای جابه‌جایی آن هم کمتر می‌شود.
منابع : generalcargoship ، icontainers
دیدگاهتان را بنویسید